Macie wrażenie, że projektują wszyscy? Wszędzie? Poczynając od zaprojektowania swojego planu dnia, a finiszując na satysfakcjonującym urlopie. Wiemy, znamy, korzystamy. W trybiki projektu zapewne wciąga Was praca (skoro znaleźliście bitech i jesteście zainteresowani nauką bądź współpracą z ekspertami), życie studenckie/doktoranckie oraz prawdopodobnie inne sfery życia. Funkcjonowanie jako jeden z elementów projektu to metodyczna praca od etapu do etapu. Co jednak zrobić kiedy przychodzi czas lub potrzeba zaprojektowania własnego działania badawczego/naukowego?

DZIEL I RZĄDŹ

W #BITE1 przedstawiliśmy Wam zbiór wybranych podejść, jakie możecie wykorzystać do przeprowadzenia samodzielnych działań. Możecie je łączyć, testować, eliminować. Nie chodzi o to, aby sztywno trzymać się sugerowanej ramy metodologicznej, ale pracować w tempie, które będzie prowadziło do satysfakcjonujących wyników i wnikliwie eksplorowało pole badawcze. Dzięki takiemu założeniu macie szansę znaleźć oryginalne, czyli nowatorskie, wcześniej nieodkryte czynniki i prawidłowości, co z trudem można wykazać w dziedzinie nauk humanistycznych. W naukach społecznych jest to mniej skomplikowane ze względu na określone metodyki badawcze oraz przyjęte wzorce obróbki zgromadzonych danych, o czym będziemy pisać w kolejnych częściach RESEARCH BITES.

Wracając do postawionego wcześniej pytania – co zrobić, kiedy samodzielnie musimy zaprojektować? Przede wszystkim poskromić strach! Porady dotyczące zarządzania projektami zazwyczaj pomijają wymiar empatyzacji i pracy nad umiejętnościami miękkimi potencjalnego twórcy projektu, jednak w bitech przykładamy do tych kwestii ogromną wagę, ponieważ wiemy jak zaniedbany to w kontekście edukacji obszar (o tym niebawem).Dlatego najważniejsze to się nie bać – nie mylą się tylko ci, którzy nawet nie spróbowali 😉 Następnie warto potraktować nawet wielkie przedsięwzięcie, wymagające współpracy z innymi ośrodkami badawczymi, jako sumę drobniejszych działań, z których każde ma początek i koniec. Oczywiście z czujnością obserwujmy na horyzoncie szanse dla efektu całościowego, ale nie pozwólmy się przytłoczyć ogromem wyzwania. I najważniejsze: trzeba uwierzyć we własną koncepcję badawczą!

Rekomendacje, opinie i sugestie to niezwykle istotny element pracy badawczej, ale nie należy rezygnować z własnej intuicji i pomysłów bez sprawdzenia ich funkcjonalności. Kiedy to zrobimy, zapewne niezbędne okażą się iteracje i poprawki, niewykluczone, że modyfikacja będzie dotyczyła większości założeń badawczych, ale doświadczenie budowane na działaniu jest najcenniejszym, co można wynieść z tego procesu. Pamiętajcie: Twój projekt, Ty w nim podejmujesz kluczowe decyzje i rządzisz!

PRACA NA FRAGMENTACH

Zanim nastąpi tzw. działanie właściwe, najważniejsze jest zaplanowanie całego projektu w taki sposób, aby jego poszczególne etapy zazębiały się, wynikały z siebie, a wręcz przenikały się, ale też pomagały „nieść” projekt. Każdy odpowiednio rozplanowany i poddany konceptualizacji etap powinien z jednej strony stanowić zamkniętą całość, a z drugiej płynnie przechodzić w dalsze działania na matrycy całego przedsięwzięcia badawczego.

W odróżnieniu od #BITE1, gdzie przedstawiliśmy Wam paletę opisanych już wcześniej metodyk zarządzania projektami, jakie można zaimplementować na gruncie badawczym/naukowym, tutaj w #BITE2 pokusimy się o autorską definicję etapów pracy, bazującą na naszym doświadczeniu pracy w rozmaitych projektach oraz prowadzeniu projektów własnych. Jesteście gotowi?

BITECH RESEARCH STEPS

Nazwaliśmy kroczkami, ponieważ wierzymy, że małymi kroczkami można wychodzić imponujące ścieżki (czego Wam serdecznie życzymy)! Zaczynamy!

> STEP1: PROJEKTOWANIE START-KEY

Etap START-KEY to jeden z najważniejszych momentów w całym projekcie. Właśnie wtedy musicie podjąć wszystkie kluczowe decyzje, które będą miały wpływ na każdy kolejny etap oraz cały projekt i jego powodzenie. Niezależnie od kolejnych starań i intencji, jeśli w tym miejscu pojawi się zbyt wiele błędów, może to doprowadzić do fiaska całego przedsięwzięcia badawczego/naukowego lub znacznie opóźnią one prace i jakość wyników.

START-KEY, czyli co? Na tym etapie należy odpowiedzieć sobie na szereg konkretnych pytań, a następnie podjąć działania networkingowe (nawiązywanie relacji), które pomogą w realizacji tychże odpowiedzi:

• Jaki ma być cel podjętego projektu?
• Jakich obszarów projekt dotyczy (czy jest dziedzinowy czy interdyscyplinarny)?Dlaczego temat projektu jest wart realizacji i w jaki sposób należy go zdefiniować?
• W jakim czasie ma być przeprowadzony?
• Ile będzie kosztowała realizacja wszystkich etapów i skąd pozyskać finansowanie lub w jaki sposób rozplanować budżet?
• Kto jest potrzebny do realizacji projektu? (zespół badawczy + zewnętrzni eksperci, rekomendacje podwyższające wartość projektu)
• Czego będą dotyczyły poszczególne etapy projektu? (czas trwania; zaangażowanie poszczególnych osób)
• Jakie kluczowe role są do rozdysponowania w projekcie?

> STEP2: PLANING RESEARCH

W projektach komercyjnych drugi etap to szczegółowe planowanie działań w czasie, ponieważ jak wiadomo – czas to pieniądz. W projektach naukowych/badawczych etap ten wymaga więcej zaangażowania merytorycznego, opartego na researchu lub kwerendzie. Na podstawie przeglądu literatury, możemy tworzyć rekomendacje i insighty, dotyczące redefinicji założeń czy pytań badawczych, ale też formułujące kolejne etapy pracy. Może okazać się bowiem, że planowane przez nas działanie zostało już wcześniej zbadane, jednak korzystając z wyników znalezionych badań jesteśmy w stanie dokonać dalszych lub bardziej pogłębionych diagnoz. Dlatego w tym przypadku pracujemy najczęściej w modelu:

START-KEY → RESEARCH/KWERENDA → SZCZEGÓŁOWE PLANOWANIE

SZCZEGÓŁOWE PLANOWANIE to podział projektu na kolejne etapy, których wg Was potrzebuje. W dalszej części tekstu przedstawimy te, z którymi w naszej pracy spotykaliśmy się najczęściej, ale nie jest to jedyny schemat. Znaczenie ma też charakter projektu – inaczej funkcjonował będzie projekt eksploracyjny, a zupełnie inaczej projekt wdrożeniowy. Najważniejsze, abyście wyznaczając Waszą nawigację projektu nie zapomnieli o każdym potencjalnie drobnym działaniu, bo to ono może zaważyć na sukcesie. Dlatego tutaj zastanówcie się jak najbardziej szczegółowo nad zadaniami, jakie musicie wykonać nie tylko przy realizacji projektu właściwego, ale też logistyce i nawigacji – jak np. rekrutacja zespołu. A później pogrupujcie te zadania w chronologicznej kolejności i uporządkujcie w etapy!

> STEP3: TOOLKIT DESIGN

Kiedy już wiadomo CO? KIEDY? W JAKI SPOSÓB? Chcemy zbadać, pora zacząć działać w praktyce! Każdy projekt potrzebuje odpowiednich narzędzi, jakimi będzie przeprowadzony, dlatego to czas wybrać konkretne metodologie badawcze, ustalić jakie będą spełniały funkcje i w jakim celu chcemy je wykorzystać. Pamiętajmy, że mamy do dyspozycji:

• metody ilościowe;
• metody jakościowe;
• metody mieszane, czyli połączenie ilościowych z jakościowymi;
• eksperyment badawczy;
• obserwacje uczestniczącą (metoda jakościowa);
• netnografię (metoda jakościowa, może opierać się na narzędziach pomiaru ruchu w sieci);
• zastosowanie autorskiego narzędzia (np. stworzenie oprogramowania).

Powszechnym błędem na tym etapie projektu jest skupienie się przede wszystkim lub wyłącznie na sposobach i technikach dotyczących realizacji modułu badawczego, czyli pozyskiwania danych. Warto jednak już tutaj pomyśleć nad metodami analizy zgromadzonego materiału, podjąć decyzje o narzędziach do analizy, ponieważ ma to wpływ na strukturyzowanie materiału badawczego, a niekiedy również na kształt scenariusza badawczego. To w tym miejscu musicie zadać sobie pytania:

• Dlaczego analizować zagadnienie badawcze?
• Jakich umiejętności wymaga planowana analiza?
• Kogo trzeba pozyskać do zespołu badawczego lub jakie kompetencje rozwinąć w zespole, aby analiza została przeprowadzona rzetelnie?

Efektem etapu TOOLKIT DESIGN powinny być:

• scenariusze badawcze do realizacji każdej z planowanych metod badawczych;
• matryce respondentów lub wyznaczenie kohort respondentów (kogo chcemy zdiagnozować w badaniu?) tzw. PRÓBA BADAWCZA;
• szablony obróbki danych (pełna transkrypcja/formularz informacji z transkrypcji/wskazanie przykładowych wartości do wariacji ilościowych);
• szablon analizy zagadnienia badawczego.

> STEP4: RESEARCH PRACTICE

Czyli przechodzimy do badania! Ten etap to żywioł. Równie dobrze wszystko może pójść jak zakładaliśmy w planie i poprzednich etapach, a jednocześnie misterne planowanie może się posypać. Respondenci zrezygnują, pytania okażą się zbyt skomplikowane.

Aby zminimalizować tego typu rozczarowania, warto przeprowadzić PILOTAŻ BADAWCZY, czyli kontrolną wersję badania na grupie kilku osób, najlepiej stanowiących skrajne przypadki naszej PRÓBY BADAWCZEJ (np. najmłodsza i najstarsza potencjalna grupa dla badania).Na podstawie pilotażu mamy szansę wychwycić newralgiczne elementy narzędzi badawczych i odpowiednio je zmodyfikować lub uprościć.

Następnie potrzebujemy sporo cierpliwości i wyrozumiałości do innych, a także wytrwałości i radości z postępów pracy dla siebie. Pamiętajcie, aby prowadzić bieżący monitoring próby i możliwie „na gorąco” dokumentować wszelkie didaskalia, które czujecie, że mogą okazać się istotne w trakcie analizy materiału badawczego. Z doświadczenia wiemy, że „odgrzewanie w pamięci” niszczy jakość badawczą. Nie panikujcie też , jeśli okaże się, że nie idzie po Waszej myśli na 100%. Niekiedy to właśnie z tych nieprzewidzianych zbiegów okoliczności płyną najbardziej wartościowe dane.

W trakcie realizacji modułu badawczego nie zapominajcie o pozostałych komponentach projektu. W tym samym czasie można modyfikować szablony analityczne, doszukiwać literaturę do konkretnych studiów przypadku respondentów lub opracowywać bazę teoretyczną Waszego projektu pod przyszłe publikacje i artykuły naukowe.

> STEP5: ANALYSIS CONCLUSIONS

Jak już wspominaliśmy wcześniej, konceptualizacja narzędzi badawczych powinna sprzęgać metody pozyskiwania oraz analizy danych. Dzięki temu unikniemy wielogodzinnej gimnastyki indukcyjnej w poszukiwaniu odpowiednich sposobów obróbki danych do materiału zastanego. To jest oczywiście model idealny.

Często jednak bywa inaczej, a metody dobierane indukcyjnie (czyli post-factum) to jedyna możliwość na wykorzystanie materiału badawczego. Bardziej szczegółowo wybrane metody analizy danych ilościowych i jakościowych będziemy opisywać w jednym z kolejnych odcinków RESEARCH BITES, jednak już teraz mamy dla Was wskazówki:

• Warto robić sobie mind-mapy już w trakcie realizacji badania, ponieważ stanowić one będą „oś krystalizacji” w drodze do wniosków – w wersji cyfrowej może to być np. Google Jumboard;
• Mocą projektu jest jego zespół! Nawet jeśli nie wszyscy są w nim aktywnymi badaczami, zespołowa burze mózgów nad pierwszymi wynikami może okazać się krokiem milowym!
• Podczas opracowywania wyników warto podzielić je tematycznie w sekcje, moduły, rozdziały etc. Ułatwi to pracę Wam, ale też zrozumienie Waszych wniosków i intencji przyszłym odbiorcom.

Nie bójcie się nawet najbardziej odważnych wniosków, jeśli macie je poparte materiałem badawczym! Do odważnych świat należy 😉

> STEP6: REPORTING & PUBLISHING

Pozostawienie śladu po prowadzonym projekcie to Wasz obowiązek, nawet jeśli nie jest to zapisane we wniosku, jaki realizujecie. Niezależnie od tego czy efektem projektu jest praca magisterska, doktorska etc.
Najlepiej podejść do tego etapu dwutorowo. Z jednej strony warto zadbać o dorobek publikacyjny i jeszcze na etapie STEP5, podczas analizowania i wnioskowania pokusić się o sformułowanie tematyki artykułów lub innych publikacji, jakie mogą być zwieńczeniem naszego projektu. Takie podejście pozwala nie przepalać energii na kilkakrotne opracowywanie danych, ponieważ można równolegle prowadzić kilka analiz tematycznych.

Po drugie, warto stworzyć w sieci portfolio projektu. Nie trzeba upubliczniać wszystkich wyników, a zainteresowanym zaproponować możliwość kontaktu w przypadku chęci pozyskania szczegółowych informacji i danych, jakie zgromadziliśmy podczas projektu.

Last but not least, Wasza praca warta jest, aby inni dowiedzieli się o niej! Szukajcie konferencji i spotkań, na których możecie podzielić się wynikami swojego projektu oraz doświadczeniem, jakie z niego wynieśliście. Powodzenia!

ĆWICZENIE

Czego dotyczy projekt, o którego realizacji marzysz, ale jeszcze nie doczekał się realizacji albo jego wizja napawa Cię niepewnością? Nazwij jego etapy, w taki sposób, w jaki chcesz go zrealizować. Autorsko. Po swojemu! A potem… może do dzieła? 🙂

Zadanie jest dla Ciebie. Jeśli chcesz się podzielić swoimi rozwiązaniami lub je skonsultować, czekamy pod: whybitech@gmail.com